آشنایی با انواع لوله های فولادی مورد استفاده در شبکه های اسپرینکلر

۱۶ شهریور ۱۳۹۵ ●  نویسنده: احمد غلامیان  ●  منبع: مجله مهندسی حفاظت از حریق ●  تجهیزات و فناوری

لوله‌های فولادی از زمان‌های بسیار دور در شبکه‌های اسپرینکلر مورداستفاده قرار مي‌گرفته‌اند. فولاد یک ماده سخت و بادوام بوده و در برابر حریق بسیار مقاوم است. نقطه ذوب آن درحدود ۱۴۸۰درجه سانتیگراد (۲۷۰۰ درجه فارنهایت) است به طوری که در برابر گرمای ناشی از حریق یک ساختمان، تحمل بسیار زیادی دارد. لوله‌های فولادی به دو گروه: سیاه و گالوانیزه تقسیم می‌شوند.

الف: لوله‌های فولادی سیاه که هیچ‌گونه پوششی ندارند.

ب: لوله‌های گالوانیزه، لوله‌های فولادی هستند که توسط لایه‌ای از فلز روی، پوشانده می‌شوند. پوشش روی (گالوانیزه) موجب کاهش خورندگی لوله می‌شود. در بسیاری از شبکه‌های اسپرینکلر از لوله‌های فولادی سیاه استفاده می‌شود. در این شبکه‌ها به دلیل ایستا بودن لوله‌کشی، میزان سطح خورندگی نیز تا حدود زیادی کم می‌شود. اکسیژن داخل آب به سرعت پراکنده شده و پتانسیل خوردگی لوله کاهش می‌یابد.

لوله‌های فولادی موردتأیید استاندارد NFPA13 شامل:ASTM A5 ، ASTM A135 و ASTM A795 می‌باشند.

۱- استاندارد ASTM A53 لوله‌های فولادی را به سه گروه: وزن معمولی، سنگین و فوق‌سنگین تقسیم می‌کند. لوله‌های فولادی با وزن معمولی به لوله‌های رده ۴۰ معروف هستند. لوله‌های با وزن سنگین، رده ۸۰ و لوله‌های با وزن فوق‌ سنگین، رده ۱۶۰ نامیده می‌شوند. شماره رده یک لوله فولادی متناسب است با ضخامت جداره آن. هر چقدر شماره رده پایین‌تر باشد، ضخامت لوله نیز کمتر می‌باشد. برای شبکه‌های اسپرینکلر، تنها از رده ۴۰ استفاده می‌شود. اگر چه هیچ منعی برای استفاده از لوله‌های با جداره ضخیم‌تر وجود ندارد.

۲- استاندارد ASTM A135 درخصوص لوله‌های فولادی درز مخفی (جوش مقاومت الکتریکی یا ERW ) تدوین شده است. این لوله‌ها مصارف عمومی دارند. لوله فولادی جوش مقاومت الکتریکی یا ERW، متداول‌ترین روش، جهت ساخت لوله فولادی است. بدین ترتیب که ورقه فولادی را به فرم لوله درآورده و آن را جوش می‌دهند. پس از عملیات جوشکاری، درز جوش با عملیات NORMALIZED (عملیات ماشین‌کاری و… ) صیقلی شده و امکان خورندگی لوله کاهش می‌یابد. استاندارد ASTM A135 اجازه می‌دهد که ضخامت جداره لوله‌های فولادی نازک‌تر شود. این لوله‌های فولادی به نام لوله سبک معروف هستند. واژه لوله فولادی سبک، نشان‌‌دهنده این است که ضخامت دیواره این لوله از لوله‌های رده ۴۰ کمتر است. لوله‌های سبک معمولاً لوله‌های رده ۱۰ هستند.

۳- استانداردASTM A795 جهت لوله‌های فولادی‌ که برای آتش‌نشانی استفاده می‌شوند، تدوین شده است. این استاندارد اجازه می‌دهد، لوله درز دار باشد یا بدون درز. سیاه باشد یا گالوانیزه. ضخامت دیواره لوله می‌تواند لوله سبک رده ۱۰، رده ۳۰ و رده ۴۰ باشد.

حداقل سایز لوله‌های فولادی قابل استفاده در یک شبکه اسپرینکلر ۱ اینچ می‌باشد که نحوه اتصال لوله‌های فولادی برای این شبکه‌ها می‌تواند به شکل دنده‌ای (Threaded)، جوشی(Welded) و یا شیاردار (Rolled groove or Cut groove) باشد. اتصالات دنده‌ای برای لوله‌های فولادی رده ۴۰ و بالاتر استفاده می‌شود. مطابق NFPA13 اگر لوله با رده کمتر از ۴۰ جهت اتصال دنده‌ای استفاده شود، می‌بایست به تأیید یک لابراتوار معتبر رسيده و شرایط استانداردNFPA13 را پوشش دهد.

همچنین جوشکاری باید توسط یک جوشکار مورد تأیید صورت پذیرد. هیچگونه محدودیتی درخصوص جوشکاری رده‌های مختلف لوله‌های فولادی وجود ندارد.

از اتصالات شیاردار (Rolled groove) می‌توان در لوله‌های فولادی از رده ۱۰ به بالا و با هر سایزی استفاده نمود. باید توجه داشت که در لوله‌های با اتصال شیاردار (Rolled groove) از آنجا که شیار به صورت فرورفتگی در سطح لوله ایجاد شده است، هیچ تأثیری بر ضخامت لوله نداشته و لذا در استفاده از اتصالات شیاردار (Rolled groove) محدودیت اتصالات شیاردار (Cut groove) وجود نخواهد داشت.

از اتصالات شیاردار (Cut groove) تنها می‌توان در لوله‌های فولادی رده ۴۰ به بالا استفاده نمود. این محدودیت تنها لوله‌های فولادی با سایز کمتر از ۸ اینچ را شامل می‌شود و در سایزهای بیش از ۸ اینچ می‌تواند رده ۳۰ باشد.

معرفی نویسنده