چگونه میتوانید تصمیم بگیرید که آیا یک بیمارستان یا مرکز درمانی زمانیکه با تهدید حوادث روبرو میشود ایمن هست و یا خیر؟ معنی دقیق ایمنی چیست؟ وقتی میپندارید مراکز درمانی ایمن نیستند چه کاری میتوان انجام داد؟
سالیان طولانی است که مسأله ایمنی بیمارستانها در برابر حوادث سوالات زیادی را ایجاد کرده است. کار توسعه شاخصها، تهیه دادههای مبنا، مشکل اندازه گیری پیشرفتها و تعیین تنوع در اندازه، مکان، کارکنان، بودجه و آسیب پذیری در برابر حوادث طبیعی و بحرا نها به امری مسلم تبدیل شده است.
اگرچه همه بیمارستانها با خطرات مشابه مواجهه نمیشوند و همه آنها با استفاده از روشهای یکسان ساخته نشدهاند اما طیف وسیعی از عناصر لازم است مورد توجه قرار گیرند تا به یک مرکز درمانی کمک نمایند تا پایدار باقی بماند.
اقدامات انجام شده:
در مکزیک موضوعات ذکر شده در بالا توسط گروه مشورتی کاهش اثرات بلایا (DLMAG)، گروه کارشناسی مهندسان و معماران، مجریان خدمات بهداشتی و متخصصان حواث مورد رسیدگی قرار گرفت.
DLMAG یک ابزار کم هزینه و آسان که «شاخص ایمنی بیمارستان» نامیده میشود، را ایجاد نمود. این ابزار به کشورها اجازه میدهد تا به سرعت سطح ایمنی مراکز درمانی را اندازه گیری و طبقه بندی نمایند.
شاخص ایمنی بیمارستان چگونه کار میکند؟
در ابتدا اطلاعات عمومی هر مجتمع درمانی، جمعیتی که خدمت رسانی میشوند، تعداد کادر درمانی، مخاطرات طبیعی رایج در منطقه و تاریخچه حوادث گردآوری میشوند. سپس ارزیابان از یک چک لیست برای اندازه گیری جنبههایی که در ایمنی مراکز مشارکت دارند، از جمله: اجزای سازهای (دیوارهای باربر، پیها، ستونها و..)، اجزای غیر سازهای (اجزای معماری مانند تجهیزات آزمایشگاهی، مبلمان، سیستمهای الکتریکی یا تهویه) و اجزای عملکردی یا سازمانی مانند مرکز عملیات اضطرارای، برنامه اقتضایی، سیستمهای پشتیبانی برای آب و برق، استفاده میکنند. هریک از اجزای ایمنی در سه سطح بالا، متوسط و کم بوسیله یک سری از استانداردهای از پیش تعیین شده طبقه بندی میشوند. این نمرات بر اساس اهمیت آن در ارزیابی، وزندهی میشوند. برنامه فاز سنجش و ارزیابی، کاهش سمت گیری و شانس خطای ریاضی را به صورت خودکار استاندارد میکند.
استفاده از شاخص ایمنی بیمارستان زمان خیلی کمی صرف میکند (چندین ساعت) و یک ایده کلی و دقیق از سطح ایمنی مرکز ارائه میکند و آنچه ابزارهای بهبود توصیه میکند را به دست میدهد. لازم به ذکر است که این ابزار جایگزین ارزیابی آسیب پذیری که توسط مهندسان با تجربه انجام میشوند، نمیگردد.
مکزیک یک کشور بزرگ با بیش از ۳۰۰۰ بیمارستان عمومی و خصوصی، یک مثال جالب از نحوه پیشرفت این کار را ارائه میکند. در سال ۲۰۰۶ مکزیک «کمیته ملی ایمنی بیمارستانها» را ایجاد نمود. این کمیته متشکل از نمایندگان موسسات مختلف از جمله انجمن بیمارستانهای مکزیک، انستیتوی امنیت اجتماعی و وزیر بهداشت است.
بیش از ۴۰۰ نفر برای استفاده از شاخص ایمنی بیمارستان، که سطح ایمنی بیمارستانی را به طبقات A، B و C بر اساس طبقه بندی عددی تقسیم بندی نمودند که این حروف دارای معانی زیر هستند:
نمره شاخص ایمنی بیمارستان
ابزارهای مورد نیاز
C=۰ – ۰. ۳۵
تمهیدات اضطراری میبایست فوراً انجام شود. به دلیل اینکه سطح ایمنی مراکز بهداشتی برای حفاظت از بیماران و کارکنان در زمان و بعد از وقوع حوادث با شرایط اضطراری ناکافی است.
B=۰. ۳۶ – ۰. ۶۵
تمهیدات کوتاه مدت لازم است. بدلیل اینکه سطح ایمنی مراکز موجود بصورت پتانسیل میتواند توانائی بیماران، کارکنان و امکانات مراکز را برای انجام امور در زمان و بعد از وقوع حوادث یا شرایط اضطراری در معرض خطر قرار دهد.
A=۰. ۶۶ – ۱
اگرچه احتمالاً بیمارستان به عملکرد خود در شرایط اضطراری ادامه خواهد داد اما توصیه میگردد تمهیدات کوتاه مدت و میان مدت انجام شود تا خطرپذیری کاهش یافته و تمهیدات کاهش اثر مخصوصاً برای ایمنی سازهای انجام شود
این شاخص برای بیش از ۱۰۰۰ مرکز درمانی در معرض خطر، یا دارای اهمیت بدلیل موقعیت جغرافیایی یا نقش حیاتی در شبکه بهداشتی، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که بیش از ۶۰ درصد این بیمارستانها از نظر اجزای سازهای و غیرسازهای به عنوان ایمن طبقه بندی شدند. با این وجود پنداشته شد که تقریباً به همین در صد بیمارستان، نیازمند بهبود جنبههای سازه ای/ عملکردی (برنامه ریزی حوادث، سازمانی، آموزش، منابع حیاتی و..) هستند. پس از مرور نتایج، هماهنگ کننده سیستم حمایت مدنی مکزیک تعهد کرد تا ایمنی بیمارستانها به عنوان یک اولویت ملی کاهش بلایا مد نظر قرار گیرد.
مکزیکو متعهد گردید تا سال ۲۰۰۷ میلادی شاخص ایمنی بیمارستان را برای همه مراکز با خطر بالا (کمی بیشتر از ۱۰۰۰) بکار برده و فرآیند تأیید آن مراکز بعنوان رتبه A انجام شود.
اقدامات بعدی:
ایجاد تعادل مناسب بین یک محیط امن برای بیماران، مراقبت درمانی قابل دسترس و ملاحظات اقتصادی. این یک فرآیند پیچیده است و شاخص ایمنی بیمارستان تنها یکی از انواع ابزارهای مدیریتی است که میتواند برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد.
سازمان مدیریت بحران کشور