
حوادث ناشی از پدیدههای طبیعی بر اثر تغییرات در پوسته کره زمین رخ میدهد و همه ساله علاوه بر خسارات فراوان در جهان هزاران قربانی بر جای میگذارد. بر این اساس حوادث شدید باعث از هم پاشیدگی خانوادهها، بیخانمانی افراد، مشکلات بهداشتی، سوء تغذیه، رکود یا تعطیلی مراکز آموزشی و خدماتی، بیکاری و مهاجرت اجباری میشوند. همچنین اهمیت حوادث طبیعی تا آنجاست که سازمانهای بشردوست بینالمللی موظف شدهاند تا برنامههای خود را موازی با حقوق بشر برنامهریزی کرده و خود را در مقابل گروه هدف از جمله در بخش حوادث طبیعی مسئول و پاسخگو بداند. بر این اساس توزیع نظاممند دانش و اطلاعات بین افراد، خصوصاً افرادی که در پاسخگویی شرکت دارند اصل بنیادین دستیابی به درک مشترک از مشکلات و انجام هماهنگیهای لازم بین سازمانی و بخش حوادث طبیعی تعریف جهانی شده است.
کشور ایران به واسطه موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی و وضعیت زمینشناختی جزء ۱۰ کشور حادثهخیز جهان است. وقوع بحرانهای طبیعی سالانه بین سه تا پنج هزار میلیارد تومان به کشور خسارت وارد نموده و زندگی مردم را تحت تاثیر قرار میدهد. در این میان نقش مهم و ارتباط تنگاتنگ شریانهای حیاتی در فرآیند مدیریت جامع بحران شهری و تاثیرات اقتصادی آنها بر حساسیت عملکرد این سیستم میافزاید. همچنین آسیبپذیر بودن شریانهای حیاتی موجب فلج شدن امدادرسانی در زمان بحران و خسارات جبران ناپذیر میگردد. برای آمادگی هرچه بیشتر در مواقع بحرانی شناسایی نقاط قوت و تقویت نقاط ضعف جزء ارکان حیاتی چرخه مدیریت بحران میباشد.
آهنگ شتابان گسترش صنعت در کشورهای در حال توسعه نیاز مبرم به آمادهسازی محیط مناسب برای عملکرد نیروی انسانی در شرایط سلامت، ایمنی و بهداشت را متجلی میسازد. مازاد بر سوانح طبیعی، بسیاری از حوادث در بخش صنعت رخ میدهد که میتوان عامل اصلی آن را عدم وجود نیروهای متخصص در بخش ایمنی پروژهها دانست. گزارش سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که علاوه بر تلفات به وجود آمده از آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از استقرار و فعالیت واحدهای صنعتی، هر ساله ۱۲۵ میلیون حادثه کاری در جهان جان حدود ۲۰۰ هزار نفر را در حین کار میستاند.
این در حالی است که بررسیهای آماری نشان میدهد که در خسارات صنعتی برخی از کشورهای توسعه یافته با ملاحظات ایمنی بیش از ۵۰ درصد آسیبهای سالانه کاهش یافته است که بطور متوسط موجب ذخیره سالیانه ۱۱۰ میلیون دلار میگردد. در این راستا، نگرش حاکم بر سازمانهای کشورهای توسعه یافته به این باور رسیده است که بکارگیری خدمات متخصصان، تکنولوژی و فنآوری روز در ایجاد سامانهای که در آن بهداشت، ایمنی و محیط زیست را به طور یکپارچه مدیریت کند، میتواند از بروز حوادث فاجعهبار در مدیریت شهری جلوگیری کرده و یا شدت پیامدهای حاصل از آن را به حداقل ممکن کاهش دهد.
از آنچه گفته شده این نتیجه حاصل میشود که ریسکها و مخاطرات، جزء جداییناپذیر زندگی و محیط زیست انسان است. از این رو معمولاً در سازمانها و در بعد وسیعتر در جوامع طرحها و سیاستهای گوناگونی چون طرحهای زیستمحیطی، طرحهای ایمنی، طرحهای مدیریت بحران، سیاستهای آموزشی، سیاستهای بهداشتی شغلی و نیز برخی استانداردهای بینالمللی در جهت پیشبرد اهداف کاهش خسارات مالی و جانی به کار گرفته میشود.