مجله اینترنتی ایمنی، امداد و نجات، آتش نشانی و مدیریت بحران
آتش‌سوزی‌های وسیع اغلب به آرامی آغاز می‌گردند و به سرعت گسترش می‌یابند و درختان و خانه‌ها را در کام خود می‌کشند. بنابراین واکنش مناسب در شرایط بحرانی ناشی از آتش‌سوزی، منوط به آموزش‌های صحیح و تبعیت از برنامه‌های اطفا، کنترل و گریز از محدوده حریق می‌باشد.
روش‌های پیشگیری و توسعه آتش‌سوزی
الف ـ تهیه ونصب تابلوهای هشدار دهنده
استفاده از تابلوهای هشدار دهنده در جهت پیشگیری از آتش سوزی تأثیر قابل توجهی دارد. نصب این تابلو‌ها در کنار جاده‌ها و در مناطقی که مورد استفاده عموم قرار می‌گیرد با توجه به وضعیت منطقه و انتخاب موزون شعار‌ها و یادآوری برخورد قانونی با معاملین آتش‌سوزی می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری و از بین بردن آن داشته باشد. پخش اعلامیه‌ها از طرق مختلف از مجله رادیو، تلویزیون، روزنامه‌ها و مجلات و همچنین انجام سخنرانی در مساجد می‌تواند بسیاری از افراد را مخاطب خود قرار دهد.
ب ـ آموزش افراد
وجود افراد کارآمد و آشنا در زمینه اطفاء آتش، مستلزم آموزش صحیح و رعایت کلیه استانداردهای علمی و عملی در این امر می‌باشد تا هر شخص بر حسب وظیفه‌ای که به او محول می‌گردد، دقیقاً به وظایف خود آشنا بوده و توانایی همکاری با سایر افراد را داشته و بتواند در مواقع بروز آتش‌سوزی بصورت انفرادی و گروهی نسبت به خاموش کردن انواع آتش در جنگل‌ها و مراتع انجام وظیفه نماید. از سوی دیگر عموم مردم نیز بایستی بصورت مستقیم و غیر مستقیم مورد آموزش قرار گرفته تا علاوه بر اینکه نکات ایمنی را رعایت می‌نمایند، در صورت مواجه شدن با هر گونه آتش‌سوزی توانایی انجام اقدامات ضروری را داشته باشند.
ج ـ احداث مکان‌هایی جهت استقرار بازدید کنندگان
با احداث مکان‌هایی جهت پخت‌وپز غذاهای خانواده‌هایی که به جنگل جهت تفریح و بازدید می‌آیند و همچنین کنترل مردم جهت اینکه در مکان‌های موردنظر تردد نمایند و ممانعت از رفتن به مناطق پر خطر جنگل و آموزش لازم جهت خاموش کردن آتش‌های باقی مانده قبل از ترک محل.
د ـ احداث جاده‌های نفوذی (احداث خطوط آتش بُر)
همانطور که اشاره شد یکی از اهدافی که در پیشگیری از آتش سوزی مدنظر می‌باشد این است که قبل از وقوع آتش‌سوزی در منطقه، اقداماتی انجام شود تا در صورت بروز آن امکان کنترل و مهار کاملاً مهیا باشد. برای این منظور در مناطق بحرانی نسبت به ایجاد خطوط آتش بر اقدام می‌شود. وظیفه خطوط آتش بُر این است که از سرایت آتش از یک منطقه به منطقه دیگر کاملاً جلوگیری نماید.
ه ـ عملیات جنگلداری
در مناطق جنگلی ایجاد جنگل‌های ناهمسال مخلوط، انجام عملیات پرورشی در توده‌های جنگلی، جمع‌آوری و تقلیل مازاد مقطوعات و درختان خشک پوسیده، حضور و مراقبت بیشتر بوسیله قرق و حصارکشی در مناطق موردنظر، یکی از موثر‌ترین اقدامات در جهت جلوگیری از بروز آتش‌سوزی‌های بزرگ می‌باشد.
و ـ تهیه وسایل لازم جهت اطفاء آتش
تهیه وسایل لازم جهت اطفاء آتش از جمله اقداماتی است که می‌بایست قبل از اینکه آتش‌سوزی در هر منطقه‌ای اتفاق افتد انجام شود. تهیه وسایل ابتدایی مانند بیل، کلنگ، آتش‌کوب، شن‌کش، و غیره…. و وسایل پیشرفته مانند خاموش‌کننده‌های آبی و پودری، خودروهای تانکردار و غیره و همچنین استقرار آن‌ها در محل‌هایی که قابلیت دسترسی سریع به آن‌ها امکان پذیر باشد می‌تواند کمک موثری در اطفاء هر چه سریع‌تر آتش‌سوزی باشد.
روش‌های مبارزه با انواع آتش سوزی در جنگل بر اساس نوع حریق
۱ـ آتش‌سوزی سطحی
برای مبارزه با آتش‌سوزی سطحی، چنانچه وسعت آتش و پوشش گیاهی جنگل پر و درهم نباشد با کمک گونی‌های خیس، کوبیدن به وسیله بیل‌های دسته بلند، ریختن خاک و یا پاشیدن آب می‌توان آتش را خاموش کرد. اما اگر وسعت آتش زیاد باشد، به طوری که از رو به رو مبارزه با آن ممکن نباشد، بهتر است از دو طرف اقدام کرد تا به تدریج وسعت آتش کم شود. در هنگام آتش‌سوزی، اگر از دو طرف برای خاموش کردن آتش اقدام شود کار خاموش کردن، بهتر انجام می‌شود، اگر دامنة آتش‌سوزی به اندازه‌ای زیاد باشد که با راه‌های بالا نتوان آنرا خاموش کرد، در اینصورت با ایجاد آتش‌بر باید جلو پیشرفت آتش را گرفت.
۲ـ آتش‌سوزی تاجی
درهنگام آتش‌سوزی تاجی قبل از هرکاری، باید تعدادی از درختان اطرف منطقه را که درختان سوزنی هستند را قطع کرد تا از سرایت آتش به دیگر درختان جلوگیری شود و به این ترتیب خاموش کردن آتش آسان‌تر است. باید دانست، آتش‌سوزی تاجی خیلی سریع پیشروی می‌کند. از این رو، ابتدا جنگل‌هایی را که درختان سوزنی برگ دارند و زود آتش می‌گیرند به قسمت‌های کوچک تقسیم می‌کنند. آنگاه هر یک از قسمت‌ها را به وسیله خط‌های آتش‌بر از هم جدا می‌کنند. اگر آتش‌بر از نوع درختان پهن برگ باشد، درختهایی را که در سمت آتش قرار دارند قطع می‌کنند تا فاصله مناسب بین آتش و قسمت‌های جنگل ایجاد شود.
۳ـ آتش‌سوزی تنه‌ای
اگر تنه درختان خشک و پوسیده و توخالی آتش بگیرند، باید سوراخ تنة درختان را از خاک پر کرد تا آتش خاموش شود. چنانچه آتش به تنه درختان رسیده باشد، قبل از قطع درخت ابتدا باید گیاهان اطراف را از بین برد. آنگاه باوسایل آتشنشانی آتش را خاموش کرد تا به جاهای دیگر سرایت نکند.
۴ـ آتش سوزی زیرزمینی
اگر در سر راه حرکت آتش زیرزمینی خندق یا گودالی حفر کنند، چنانچه عمق این گودال به اندازه‌ای باشد که کف آن به خاک برسد، از پیشروی آتش زیرزمینی جلوگیری می‌شود.
آتش‌بر و انواع آن
در هر منطقه از جنگل بین درختان، فاصله‌ای به صورت نوار یا جاده‌ای بدون درخت ایجاد می‌کنند و یا نوارهایی از درختان پهن برگ که در جنگل‌های سوزنی برگ کاشته می‌شود. که این نوار یا جاده را آتش‌بر می‌گویند. آتش‌بر از پیشروی آتش به قسمت‌های دیگر جنگل جلوگیری می‌کند.
انواع آتش‌بُر: آتش بُر بر چند نوع است که هر نوع آن را با توجه به وضع منطقه باید قبل از زمان آتش‌سوزی در جنگل ایجاد کرد. آتش‌بر را به طریقه‌های زیر ایجاد می‌کنند:
۱ـ کاشت گونه‌هایی از درختان پهن برگ که در برابر آتش سوزی مقاومت دارند (گونه‌هایی همانند اقاقیا، آیلان، ارغوان، بلوط و…).
۲ـ معمولاً احداث جاده علاوه بر جلوگیری از سرایت آتش به سایر نقاط جنگل، سبب تسریع در نقل و انتقال افراد و بازدیدهای لازم در جنگل می‌شود.
۳ـ پاک کردن کف جنگل از پوشش علفی خشک.
۴ـ کندن گیاهان و علف‌های هرز در قسمتی از جنگل، به طوری که خاک مشخص شود.
نکته‌ای که باید در هنگام ایجاد آتش‌بر به آن توجه کرد این است که عرض آتش‌بر نباید از ارتفاع بلند‌ترین درخت نزدیک آتش‌بر کمتر باشد، زیرا اگر این عرض کمتر باشد، بر اثر افتادن درختانی که شعله ور شده‌اند، آتش به قسمت‌های دیگر جنگل سرایت می‌کند.
حمل ونقل، انتقال و رله نمودن آب
در حریق‌های جنگل مسئله مهم تأمین آب مورد نیاز می‌باشد که این امر بوسیله رله آب صورت می‌گیرد. در رله آب باید قدرت پمپ‌ها و میزان ظرفیت منبع تانکر آب در نظر گرفته شود. با توجه به شناسایی منابع آب، تشخیص و طراحی قبلی به منظور محل و نقل آب و نیز شناخت پمپ‌ها و چگونگی انجام محاسبات آبدهی نازل‌ها و قطرهای معادل و… چنانچه در نزدیکی محل حریق و یا حادثه منابع تامین کننده آب وجود نداشته باشد آب را به روش رله (روش‌های موجود ذیل) از مسافت دور به محل حریق یا حادثه انتقال می‌دهند. هدف از انجام رله بازدهی ممکنه با حداقل تجهیزات می‌باشد.
وظایف بعد از آتش سوزی
پس از آنکه آتش سوزی جنگل مهار شد لازم است از قسمت‌هایی که سوخته شده بازدید به عمل آمده، هر درختی را که هنوز در حال سوختن می‌باشد خاموش نمود و در صورت لزوم آن‌ها را قطع کرد. گرده بینه‌ها و کنده‌های درختان و شاخ و برگی را که همچنان درحال سوختن می‌باشد باید خاموش کرد. به این کار لکه‌گیری بعد از حریق گفته می‌شود.
فروشگاه اینترنتی الو ۱۲۵